Jakąkolwiek rozmowę o Puszczy należy zacząć od dokładnego określenia czym jest Puszcza Białowieska i jakie elementy się na nią składają.
Podstawowym problemem jest błędne pojęcie "mieszczuchów", że cała Puszcza to rezerwat ścisły i dlatego jakakolwiek aktywność drwali, budzi ogromne kontrowersje. Otóż Puszcza to wielki kompleks leśny na terenie Polski i Białorusi. W jego fragmentach zachowały się elementy lasu naturalnego. Nie umniejsza to rangi całej Puszczy jako pięknego, wielkiego lasu. Zresztą takie jest hasło ekologów - "Cała Puszcza Parkiem Narodowym". Wprowadzenie powyższego rozwiązania zakończyło by wszelkie dyskusje nt. cięcia drzew. Nie było by to możliwe i koniec.
W sercu Puszczy znajduje się Białowieski Park Narodowy, a jego częścią jest Obszar Ochrony Ścisłej czyli ten dziki, "nietknięty przez człowieka las". Nie do końca jest to prawda, ale faktycznie od wielu lat nie były tam prowadzone żadne prace, a dostęp człowieka jest mocno ograniczony. Dostępne są dwie króciutkie ścieżki edukacyjne po których można się poruszać jedynie w towarzystwie przewodnika. Poza rezerwatem ścisłym jest też wyznaczonych wiele rezerwatów oraz obszarów chronionych UNESCO. To one ostatnio są elementem sporu ponieważ patrole Greenpeace i Dzikiej Polski ujawniły wycinkę drzew w miejscach chronionych dzięki wpisaniu na listę UNESCO. Kolejnym elementem spornym jest prowadzenie wycinki w miejscach gdzie więcej niż 10% drzew to drzewa co najmniej 100 letnie.
Dobrym narzędziem do zrozumienia czym jest Puszcza Białowieska jest mapka poniżej z zaznaczonymi wszystkimi obszarami(poza ochroną UNESCO). Warto zwrócić uwagę na sieć torów kolejki wąskotorowej, która niegdyś służyła do wywozu ściętego drzewa(link do mapki w dużej rozdzielczości tutaj https://bpn.com.pl/images/stories/opisy/mapy/20140130_mapka_bpn_na_tle_pb_2.png).
 |
| https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1554 |
 |
| https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1554 http://whc.unesco.org/en/documents/132364 http://whc.unesco.org/en/documents/102285 |
Celowo nie piszę o korniku drukarzu ponieważ wygląda na to, że nie on jest elementem kluczowym w sporze pomiędzy ekologami, leśnikami i lokalsami. Kornika i tak prawdopodobnie nie uda się zatrzymać, ponieważ w suchych drzewach już go nie ma, a rozmnaża się w takim tempie, że nawet Harvestery nie dałyby sobie rady. Tu chodzi o to czyją metodę gospodarowania Puszczą przyjmiemy (Oczywiście mowa o Puszczy poza Parkiem Narodowym, rezerwatami i ochroną ścisłą). Puszcza sama w sobie od wieluset lat była eksploatowana. Raz intensywniej, innym razem delikatniej. Nie będę wchodził w szczegóły historyczne, bo cięli wszyscy do których należał ten teren. Po pierwszej wojnie światowej Polacy odzyskawszy tereny, też cięli i to intensywnie, a najbardziej negatywnie zapisało się w historii podpisanie umowy z angielską firmą The Century European Timber Company. Lokalsi do dzisiaj wypominają anglikom dębowe beczki, w których do dzisiaj na wyspach whisky. Po II wojnie też cięto bardzo intensywnie i dopiero pod koniec ubiegłego stulecia opamiętano się ze zrębami zupełnymi.
 |
| http://puszcza-bialowieska.blogspot.com/2015/08/100-lat-wycinania-puszczy-biaowieskiej.html |
Jadąc leśną drogą lub lecąc dronem nad Puszczą miejscami widać "obrzydliwą plantacje" zasadzoną od linijki w miejscu gdzie kiedyś rósł zróżnicowany naturalny las. Gdzie indziej (np. na południowy zachód od Białowieży) widać przepiękny chaotycznie zarośnięty gęsty las, gdzie żadne z gatunków drzew nie dominuje nad innymi. Jednak w wielu miejscach widać, że całe połacie lasu dzięki gradacji kornika są wysuszone.
Widać gołym okiem, że Puszcza jaką obecnie znamy obumiera. I tu dochodzi do sporu i różnicy zdań pomiędzy osobami zaangażowanymi w losy Puszczy.
1. Adam Wajrak wtórując ekologom, na spotkaniu w Skansenie w Białowieży powiedział, że Puszcza sama sobie poradzi i nic nie należy robić. Wycofać leśników i zostawić samopas. Puszcza trochę uschnie, drzewa pospadają, a w ich pniach odrodzi się życie i za chwilę będzie jak dawniej. Tak było przez tysiące lat, las sobie radził bez człowieka i było super. Najłatwiej do takiego stanu byłoby doprowadzić powiększając Park Narodowy na teren całej Puszczy. W tej narracji z reguły pominięty jest czas jaki jest potrzebny na odrodzenie. To może być kilkanaście, kilkadziesiąt lub kilkaset lat. W historii Puszczy to niewiele, ale dla nas ludzi to strasznie odległa perspektywa
2. Leśnicy chcą się wykazać gospodarnością i mówią, że przecież jak człowiek jest chory to się go leczy i tak samo trzeba zrobić z lasem. No tak, ale człowiekowi nie amputuje się nogi z naderwanym mięśniem. Rzadziej leśnicy przyznają się do tego, że skoro i tak te drzewa pousychają i pospadają to zróbmy to samemu w sposób kontrolowany i sprzedajmy drewno na opał lub żeby z niego zrobić płytę wiórową najgorszej jakości. Przynajmniej zarobimy trochę kasy i nic się nie zmarnuje. Problem w tym, że po pierwsze ta kasa trafia tylko na potrzeby utrzymania leśnictw, a po drugie, po ścięciu drzew sadzi się w ich miejsce plantacje świerka i w ten sposób powstałby standardowy las gospodarczy. Taki równiutki od linijki z identycznymi drzewkami. Być może wtedy nadleśnictwa na terenie Puszczy zaczęły by przynosić jakieś zyski, bo do tej pory są dotowane z funduszu leśnego.
Nie jest tajemnicą, że leśnik parkowy zarabia 3x mniej niż leśnik z lasu gospodarczego. Stąd też duży sprzeciw społeczności pracującej w lesie, aby rozszerzać park narodowy do całej puszczy. Zasadzenie plantacji uniemożliwiłoby ustanowienie tam parku narodowego i portfele leśników były by na długie lata zabezpieczone.
3. Joanna Kossak powiedziała, że najlepiej gdyby te wszystkie "obrzydliwe plantacje" wyciąć w pień, a później zatrudnić leśników, żeby chodzili i wyrywali wszelkie pędy nowych świerków po to, aby powstał nowy prawdziwy last naturalny.
4. Minister Jan Szyszko, de facto odpowiedzialny za działania w Puszczy lub ich brak, opowiada z dnia na dzień jakieś mętne banialuki, które nie warto nawet komentować. Od nielegalnego wpisania Puszczy na listę UNESCO po brak decyzji UNESCO o natychmiastowym zaprzestaniu wycinki na terenie Puszczy.
Kto ma racje? Nie wiadomo. Prawdopodobnie nie jest to kwestia racji, a zdecydowanie się na przyjęcie metody którejś ze stron i konsekwentnego podążania za nią. Uwielbiam odwiedzać Puszczę i mimo, że dookoła Gdańska jest pełno lasów(gospodarczych), jeżdżę przynajmniej raz w roku te 500km w jedną stronę, żeby być w pięknym, zróżnicowanym, gęstym lesie. Nie jestem optymistą jeśli chodzi o losy Puszczy:
-Jeśli cała Puszcza zostanie ustanowiona Parkiem Narodowym to dostęp do niej będzie prawdopodobnie mocno utrudniony tak jak to ma miejsce teraz w Białowieskim Parku Narodowym.
-Jeśli leśnicy wytną wszystkie suche drzewa (a pozostałe pojedyncze pozostawione na zrębie przewróci wiatr) to Puszcza będzie dziurawa jak ser szwajcarski i straci swoje walory estetyczne.
-Jeśli Puszcza uschnie i zacznie się odradzać w sposób naturalny to pojadę tam dopiero za kilkadziesiąt lat, żeby zobaczyć jak się zmienił obszar który dostarczał mi wielu pozytywnych wrażeń.
Warto też opowiedzieć o opiniach jakie słychać od ludzi mieszkających w rejonie Puszczy i w okolicach. Żyją oni w znacznej mierze z turystyki. W każdej miejscowości są agrokwatery, pensjonaty i hotele. Ruch turystyczny po zamknięciu szlaków(ze względu na wycinki i zagrożenie suchymi drzewami) zamarł i jest najniższy od wielu lat. Mimo to lokalsi w zdecydowanej większości nie lubią ekologów i sposób otwarty wyrażają swoje zdanie - słynna wypowiedź do dziennikarza Gazety Wyborczej na bazarku w Hajnówce "ja bym cie do komody przypiął i napierdalał. Do roboty się weź. Do łopaty". Wypowiedź sąsiadki Adama Wajraka dla TVN24, że "postawiła by pod ścianą ekologów i tra ta ta z karabinu" jest jeszcze bardziej szokująca i bulwersująca. Osobiście słyszałem wypowiedzi, że z tych co się przypinają do drzew trzeba pierwszego odciąć, a reszta sama zejdzie ze strachu. Oczywiście pojawiają się też teorie spiskowe od żydowskich przez niemieckie po rosyjskie. Generalnie ekolodzy są traktowani jak nic nie kumające mieszczuchy oderwane od facebooka. Często też pojawia się argument, że co może wiedzieć człowiek z Warszawy jak tutaj lokalna społeczność od wieków dba o Puszczę i wiedzą jak to robić. Naturalnie, są też osoby wpierające starania ekologów o zaprzestanie wycinania lasu i otworzenie szlaków dla turystów. Są to zarówno lokalni przedsiębiorcy jak i działacze na rzecz rozwoju lokalnego społeczeństwa.
Część mieszkańców pracuje w strukturach Lasów Państwowych. Do wycinania drzew używa się znanych już na całą Polskę Harvesterów, które są bacznie obserwowane i blokowane przez aktywistów z Greenpeace i Dzikiej Polski. Obsługa Harvestera i Forwardera(ciągnik do wywozu drewna ze zrębu do punktu składowania) to kilka osób zastępujących całą rzeszę lokalnych drwali. Za pomocą maszyn wykonują oni pracę w przerażająco wydajny sposób. Warto zaznaczyć, że ekipa nie jest z Puszczy tylko z Mazur. Przyjechali tu w delegacje i mieszkają w hotelu w Hajnówce.
p.s. W niemieckim Parku Narodowym Bawarski Las(różniącym się znacznie od Puszczy) zarząd parku konsekwentnie od początku do końca pozwolił kornikowi żerować na drzewach co doprowadziło do całkowitego uschnięcia znacznej części lasu. Rzecz działa się w połowie lat dziewięćdziesiątych. 20 lat później jest to miejsce pełne życia, naturalnie odradzające się w tempie, którego nikt się nie spodziewał.
 |
| http://cepl.sggw.pl/sim/pdf/sim46_pdf/Jakoniuk.pdf |
bibliografia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/The_Century_European_Timber_Corporation
http://puszcza-bialowieska.blogspot.com/2015/08/100-lat-wycinania-puszczy-biaowieskiej.html
http://www.greenpeace.org/poland/pl/wydarzenia/polska/Zakoczyla-sie-5-blokada-maszyn-wycinajcych-Puszcze/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Puszcza_Bia%C5%82owieska
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bia%C5%82owieski_Park_Narodowy
https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1554
http://www.lasy.gov.pl/informacje/aktualnosci/puszcza-bialowieska
http://puszcza-bialowieska.blogspot.com/2013/03/co-ma-las-bawarski-do-puszczy.html
http://natemat.pl/210785,byly-lesnik-ujawnia-dokumenty-to-eko-terrorysci-najbardziej-przyczynili-sie-do-katastrofy-w-puszczy-bialowieskiej
http://cepl.sggw.pl/sim/pdf/sim46_pdf/Jakoniuk.pdf
http://www.drewno.pl/artykuly/1124,umarl-bawarski-las.html
http://puszcza-bialowieska.blogspot.com/2014/06/caa-puszcza-biaowieska-dziedzictwem.html
http://www.tvn24.pl/czarno-na-bialym,42,m/czarno-na-bialym-w-puszczy,750761.html
http://whc.unesco.org/en/list/33
http://whc.unesco.org/en/documents/132364
http://whc.unesco.org/en/documents/102285
http://www.encyklopedia.puszcza-bialowieska.eu/index.php?dzial=haslo&id=436
